در سال 2023، مجموع مصرف انرژی در سطح جهانی به 620 اگزاژول رسید، که نسبت به سال قبل از آن حدود 2 درصد افزایش یافت. اما آیا تمام کشورها به طور یکسان از انرژی استفاده می‌کنند؟ و ایران در این مقایسه چه جایگاهی دارد؟
🌍 رتبه‌بندی کشورهای با بیشترین مصرف سرانه انرژی
طبق آخرین آمار منتشر شده توسط موسسه انرژی، قطر با مصرفی چشمگیر به میزان 817 گیگاژول در سال برای هر نفر، بدون شک سرانه مصرف انرژی بالاتری نسبت به هر کشور دیگری در جهان دارد. این عدد نه تنها چندین برابر متوسط جهانی است، بلکه حتی از کشورهای توسعه یافته‌ای مثل آمریکا و کانادا هم بیشتر است.
🔝 ده کشور برتر مصرف‌کننده انرژی بر اساس سرانه
در جدول زیر 10 کشور با سرانه مصرف بالای انرژی را مشاهده می کنید.
جایگاه ایران در مصرف انرژی سرانه
ایران در این لیست با مصرف سرانه 143 گیگاژول در سال، ششمین کشور خاورمیانه محسوب می‌شود. البته این مقدار به طور قابل توجهی حدود 5.7 برابر کمتر از قطر است. با این حال، ایران در مقایسه با کشورهای غیرخاورمیانه، مصرف بالایی دارد:
· اروپا: 115 گیگاژول
· آسیا و اقیانوسیه: 67 گیگاژول
این اعداد نشان می‌دهد که ایران در بین کشورهای منطقه و حتی برخی مناطق توسعه‌یافته نیز، مصرف انرژی نسبتا بالایی دارد؛ در حالی که تولید ناخالص داخلی ایران بسیار کمتر از آنها است و از سرانه جهانی آن (مقدار 77 گیگاژول) بسیار بالاتر است. عوامل مختلفی همچون ساخت و ساز غیر استاندار در ایران، تکنولوژی قدیمی صنایع، فرهنگ رفتاری از عوامل مصرف بالای انرژی در ایران است.
⚙️ عوامل موثر در مصرف بالای انرژی
کشورهایی که در بالای لیست مصرف انرژی قرار دارند، معمولا تحت تاثیر چند عامل مهم هستند:
– شرایط اقلیمی سخت: کشورهایی با آب و هوای گرم یا سرد به طور طبیعی مجبور به مصرف بیشتری انرژی برای گرم کردن یا خنک کردن ساختمان‌ها هستند.
– دسترسی به منابع انرژی ارزان: کشورهایی مانند قطر با داشتن ذخایر گاز طبیعی فراوان، انرژی را با هزینه‌های بسیار پایینی در اختیار مردم قرار می‌دهند.
– توسعه صنعتی و اقتصادی: کشورهایی مانند ایسلند با استفاده از انرژی زمین‌گرمایی، هم انرژی پاک تولید می‌کنند و هم مصرف بالایی دارند.
📊 متوسط مصرف انرژی در سطح جهان
متوسط مصرف انرژی جهان در سال 2023 مقدار 77 گیگاژول در سال برای هر نفر است. البته این عدد تحت تاثیر کشورهایی با مصرف بسیار پایین مانند کشورهای آفریقایی و جنوب آسیا قرار دارد. در مقابل، کشورهایی مانند آمریکا و کانادا سرانه مصرفی در حدود 277 تا 360 گیگاژول دارند.
💡 نتیجه‌گیری
این آمار نشان می‌دهد که قطر بدون شک بیشترین سرانه مصرف انرژی در جهان را دارد، که این موضوع را می‌توان به دلایل مختلفی از جمله شرایط اقلیمی، دسترسی فراوان به انرژی و سیاست‌های دولتی توجیه کرد. ایران نیز با وجود منابع داخلی و موقعیت اقلیمی خاص، در سطح منطقه از مصرف‌کنندگان متوسط تا بالای انرژی محسوب می‌شود.
با این حال، این سؤال همیشه مطرح است: آیا این مصرف بالا به معنای کاربرد موثرتر انرژی است؟ یا تنها کاهش هزینه‌های انرژی باعث افزایش مصرف شده است؟
گیگاژول چیست؟
یک واحد اندازه گیری انرژی است که معادل یک میلیارد ژول است و واحد پرکاربرد انرژی در مقیاس خانگی و صنعتی است. یک گیگا ژول معادل 238.9 کیلو کالری است.
