حمل و نقل هوایی یکی از حیاتیترین و در حال رشد ترین بخشهای حمل و در سطح جهانی است. این صنعت نه تنها نقش مهمی در جابهجایی مسافران ایفا میکند، بلکه به تسهیل تجارت و ارتباطات بینالمللی نیز کمک میکند. در ایران، تاریخ حمل و نقل هوایی به سال1340 برمیگردد که شرکت هواپیمایی ایران (هما) تاسیس شد. این شرکت به عنوان یکی از قدیمیترینها در خاورمیانه شناخته میشود.
با این حال، پس از انقلاب اسلامی ایران و بروز جنگ ایران و عراق، شرایط این صنعت تحت تاثیر تحریمها قرار گرفت. همچنین سرمایهگذاری محدودها موجب شد تا حمل و نقل هوایی کشور نسبت به سایر کشورهای منطقه و روند نزولی را تجربه کند.امید است با تغییرات مثبت سیاستهای اقتصادی و سرمایه گذاریهای جدید، حمل و نقل هوایی ایران مجدد رون یابد و جایگاه را بازیابد.
در سال 1393، ناوگان هوایی ایران شامل 248 فروند هواپیمای فعال و زمینگیر بود. این تعداد در سال 1402 به 330 فروند افزایش یافت. پس از توافق برجام، تعدادی هواپیما به خطوط هوایی کشور اضافه شد و در نتیجه، مجموع ناوگان هوایی در سال 1401 به عدد 344 رسید. با این حال، تحت تأثیر تحریمها و کمبود قطعات، تعداد هواپیماهای فعال کاهش یافته است.
از مجموع 330 فروند هواپیمای موجود در کشور، 321 فروند آن مسافربری هستند که از این تعداد تنها 192 فروند فعال هستند. همچنین ایران دارای 9 فروند هواپیمای باری نیز میباشد.
در سال 1402، ظرفیت صندلی ناوگان هوایی کشور به عددی معادل با46,116 صندلی رسید که نسبت به سال قبل نشاندهنده کاهش هفت درصدی است. پیشتر تعداد صندلیهای موجود در هواپیماها بیش از49,000 بوده اما اکنون روند کاهشی مشاهده میشود.
اطلاعات تعداد مسافر حمل و نقل هوایی، تعداد پرواز، بار حمل شده در حمل و نقل هوایی و ناوگان هوایی کشور و تعداد صندلی آن از سال 1393 به بعد در بخش «حمل و نقل، ارتباطات/ حمل و نقل هوایی» به صورت فایل اکسل در دسترس است.