در تابستان 1403 نرخ بیکاری 7.5 درصد بر اساس اعلام مرکز آمار ایران است که نسبت به تابستان سال قبل کاهش 0.4 درصدی داشته است. این نرخ برای مردان و زنان کاهش بوده است. این رقم کمترین نرخ بیکاری از سال 1384 تا کنون در فصل تابستان است. همچنین نرخ مشارکت اقتصادی در این فصل 41.7 درصد است که 0.1 درصد نسبت به فصل مشابه سال قبل آن افزایش داشته است.
اما نکته‌ای مهمی که وجود دارد این است که هنوز بازار کار کشور نسبت به سال 1398 و قبل از کرونا و آغاز تحریم فشار حداکثری وضعیت بدتری را دارد. در تابستان 1398 تعداد شاغلین و افراد جویای کار 27.6 میلیون نفر بود اما علیرغم اینکه جمعیت افراد در سن کار 3.7 میلیونی تا سال 1403 افزایش یافته است، اما تعداد شاغلین و افراد جویای کار 470 هزار کمتر از سال 1398 می‌باشد.
بازار کار برای زنان بر خلاف مردان در طی این سال‌ها بدتر شده و با توجه به نا امیدی تعداد زیادی از زنان جویای کار، آنها از این بازار خارج شده‌اند. در نتیجه این وضعیت 633 هزار نفر از زنان شاغلین و افراد جویای کار کشور در تابستان 1403 نسبت به سال 1398 کاهش یافته است. بنابراین صرف اتکا به نرخ بیکاری برای بررسی وضعیت بازار کار کشور گمراه کننده است.
یک موضوع مهم دیگر بررسی نسبت اشتغال در کنار نرخ بیکاری و نرخ مشارکت اقتصادی است. نسبت به اشتغال نشان می‌دهد که از هر 100 نفر جمعیت در سن کار چند نفر شاغل هستند. در سال 1398 نسبت اشتغال 40.2 بوده به 38.5 در سال 1403 تغییر یافته است. یعنی به ازای هر 100 نفر افراد در سن کار (15 سال به بالا) 1.7 نفر شاغل کمتر هستند. در این کاهش تعداد شاغلین برای زنان بسیار بیشتر از مردان بوده و نشان دهنده تبعیض جنسیتی در این بازار است.
نرخ بیکاری فارغ التحصیلان دانشگاهی در فصل تابستان 1403 به 11.6 درصد رسیده که نسبت به تابستان 1402 به میزان 0.4 درصد کاهش داشته است. نرخ بیکاری مردان فارغ التحصیلان دانشگاهی 8 درصد و نرخ بیکاری زنان فارغ التحصیلان دانشگاهی 19.5 درصد است.
از تغییرات دیگر مهاجرت شاغلین از بخش‌های کشاورزی و صنعت به بخش خدمات است. تعداد شاغلین کشاورزی و صنعت نسبت به سال قبل 200 هزار نفر کمتر شده و در مقابل شاغلین در بخش خدمات 630 هزار نفر بیشتر شده است. کاهش شاغلین بخش صنعت و کشاورزی زنگ خطر تولید را صدا درآورده است.
استان «سیستان و بلوچستان»، «خوزستان» بیشترین نرخ بیکاری را با 14 و 13.1 درصد در بین استان‌ها داشته است. همچنین کمترین نرخ بیکاری بین استان‌ها متعلق به استان «مرکزی» با 4.3 درصد است.
جهت دسترسی به اطلاعات به صورت جدول و با جزئیات کامل مربوط به نیروی کار و شاخص‌های مختلف آن مانند نرخ بیکاری، نرخ مشارکت اقتصادی، تعداد شاغل، تعداد بیکار، نسبت اشتغال و … (در قالب فایل اکسل) با دوره زمانی از سال 1384 و به تفکیک استان‌ها به بخش «جمعیت و اجتماعی/ بازار کار» مراجعه نمائید.
